Domowy ketchup z dyni

Choć zwykle tłuszcze nienasycone są uznawane za te zdrowe, istnieją pewne wyjątki. Tłuszcze trans to podstępna forma tłuszczów nienasyconych, które nie są tak korzystne dla zdrowia, jak mogłoby się wydawać. Tłuszcze trans powstają w wyniku procesów przemysłowych, takich jak uwodornienie olejów roślinnych, które prowadzą do zmiany ich struktury chemicznej. To sprawia, że tłuszcze te mogą być szkodliwe, wpływając na zdrowie serca, poziom cholesterolu oraz zwiększając ryzyko otyłości i innych chorób.

Skąd pochodzą tłuszcze trans?

Tłuszcze trans mogą występować w dwóch głównych źródłach:

1. Naturalne tłuszcze trans – niewielkie ilości tłuszczów trans znajdują się w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak wołowina, jagnięcina i produkty mleczne. Tłuszcze te są obecne w małych ilościach i nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia, gdy spożywane są w umiarkowanych ilościach w ramach zrównoważonej diety.

2. Przetworzona żywność – znacznie większe zagrożenie zdrowotne stanowią tłuszcze trans w przetworzonej żywności. Powstają one w wyniku procesu uwodornienia olejów roślinnych, który ma na celu ich zamianę w stałe tłuszcze. Tego typu tłuszcze trans występują w margarynach, olejach roślinnych (np. palmowym, kokosowym), a także w wielu gotowych produktach spożywczych, takich jak ciasta, ciastka, fast food, chipsy, frytki i inne przekąski.

---

Jak powstają tłuszcze trans?

Tłuszcze trans mogą powstawać na dwa główne sposoby:

• Podczas głębokiego smażenia: Tłuszcze trans powstają, gdy oleje roślinne są podgrzewane do wysokich temperatur, jak ma to miejsce w procesie smażenia, np. w przypadku frytek, chipsów czy fast foodów. Wysoka temperatura powoduje, że tłuszcz zmienia swoją strukturę chemiczną, tworząc tłuszcze trans.

• Przemysłowa obróbka tłuszczów: Kolejnym sposobem powstawania tłuszczów trans jest proces uwodornienia olejów roślinnych. W wyniku tego procesu płynne oleje (np. olej sojowy, kukurydziany) przekształcają się w tłuszcze stałe, takie jak margaryna, tłuszcz roślinny (np. olej palmowy) czy olej kokosowy. To właśnie te utwardzone tłuszcze roślinne są najczęstszym źródłem tłuszczów trans w przetworzonej żywności.

---

Dlaczego tłuszcze trans są szkodliwe?

Tłuszcze trans są szczególnie niebezpieczne, ponieważ:

• Zwiększają poziom złego cholesterolu (LDL): Spożywanie tłuszczów trans prowadzi do wzrostu poziomu złego cholesterolu (LDL), który jest odpowiedzialny za odkładanie się blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, zwiększając ryzyko chorób serca.

• Obniżają poziom dobrego cholesterolu (HDL): Tłuszcze trans obniżają również poziom dobrego cholesterolu (HDL), który pomaga usuwać nadmiar złego cholesterolu z organizmu, chroniąc serce.

• Zwiększają ryzyko otyłości i cukrzycy typu 2: Dieta bogata w tłuszcze trans może prowadzić do insulinooporności, co zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 oraz otyłości. Tłuszcze trans przyczyniają się również do stanu zapalnego w organizmie, co może prowadzić do przewlekłych chorób.

• Zwiększają ryzyko innych chorób: Regularne spożywanie tłuszczów trans może przyczynić się do rozwoju innych chorób przewlekłych, takich jak nadciśnienie tętnicze, choroby układu nerwowego, a także niektóre nowotwory.

---

Gdzie znajdują się tłuszcze trans?

Tłuszcze trans znajdziesz głównie w przetworzonych produktach spożywczych, które są powszechnie dostępne na rynku. Do najczęstszych źródeł tłuszczów trans należą:

• Fast food – tłuszcze trans występują w wielu potrawach fast foodowych, takich jak frytki, hamburgery, kurczak panierowany.

• Gotowe ciasta i ciastka – margaryna i inne utwardzone tłuszcze roślinne są powszechnie stosowane do produkcji ciastek, ciast, pasztecików, a także cukierniczych wyrobów przemysłowych.

• Chipsy i przekąski solone – chipsy, paluszki, krakersy i inne przekąski mogą zawierać tłuszcze trans, zwłaszcza jeśli zostały smażone na głębokim oleju.

• Margaryna – margaryny, które są często wykorzystywane w pieczeniu i smarowaniu, mogą zawierać tłuszcze trans, szczególnie te produkowane z utwardzonych olejów roślinnych.

---

Jak unikać tłuszczów trans?

Najlepszym sposobem na uniknięcie tłuszczów trans jest ograniczenie spożycia przetworzonej żywności i gotowych produktów spożywczych. Zamiast margaryny i tłuszczu palmowego wybieraj oleje roślinne (np. oliwę z oliwek, olej rzepakowy), które zawierają zdrowe tłuszcze nienasycone. Warto również unikać smażenia na głębokim tłuszczu i przygotowywać potrawy w bardziej zdrowych metodach, takich jak pieczenie, gotowanie na parze czy grillowanie.